"iPhone giá 2.300 USD": Lắp ráp iPhone tại Mỹ không chỉ tốn kém vì nhân công
"iPhone giá 2.300 USD": Lắp ráp iPhone tại Mỹ không chỉ tốn kém vì nhân công
Thuế quan 104% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc do tổng thống Trump áp đặt đã chính thức có hiệu lực. Điều này sẽ gây ra ảnh hưởng lớn đến nhiều công ty Mỹ, đặc biệt là Apple, vốn phụ thuộc rất nhiều vào các nhà máy ở Trung Quốc để sản xuất iPhone
Giấc mơ về một chiếc iPhone “Made in USA” không mới, nhưng mỗi lần được khơi lại đều đặt ra một câu hỏi quen thuộc: Tại sao Apple không đưa dây chuyền sản xuất iPhone về Mỹ? Lý do không chỉ nằm ở chi phí nhân công, mà còn là hệ sinh thái sản xuất, kỹ thuật và logistics phức tạp mà Trung Quốc và một số quốc gia châu Á khác đang cung cấp – điều mà Mỹ hiện chưa thể thay thế.
Chi phí nhân công chỉ là phần nổi của tảng băng
Việc thuê công nhân lắp ráp iPhone tại Mỹ chắc chắn sẽ tốn kém hơn. Một công nhân tại Trung Quốc có thể được trả vài trăm USD mỗi tháng, trong khi con số đó tại Mỹ gấp nhiều lần – chưa kể đến các chi phí bảo hiểm, phúc lợi và tiêu chuẩn lao động khắt khe hơn.
Theo ước tính của nhiều chuyên gia trong ngành, nếu iPhone được sản xuất hoàn toàn tại Mỹ, giá bán mỗi máy có thể đội lên tới 2.000–2.300 USD, thay vì khoảng 1.000–1.200 USD như hiện nay.
Nhưng chi phí lao động không phải là rào cản duy nhất – thậm chí chưa chắc là rào cản lớn nhất.
Thiếu hụt nhân lực kỹ thuật trung cấp
Apple từng công khai thừa nhận rằng Mỹ thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nhân lực kỹ thuật bậc trung – những người không cần có bằng kỹ sư đại học, nhưng có thể vận hành và tối ưu hóa dây chuyền sản xuất tinh vi. Trung Quốc và Đài Loan lại có hàng trăm ngàn công nhân loại này, sẵn sàng làm việc với tốc độ, độ chính xác và quy mô khổng lồ.
Tim Cook từng nói trong một cuộc phỏng vấn rằng nếu muốn tập hợp 1.000 kỹ thuật viên bậc trung tại Mỹ, có thể mất nhiều tháng – trong khi ở Trung Quốc chỉ cần vài ngày.
Chuỗi cung ứng và hệ sinh thái sản xuất không thể thay thế
iPhone không chỉ được lắp ráp, mà là thành quả của một hệ sinh thái phức tạp gồm hàng trăm nhà cung cấp linh kiện, hầu hết đều đặt nhà máy tại Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và các nước châu Á khác. Việc gom toàn bộ linh kiện đó về Mỹ sẽ tốn kém không tưởng và mất đi lợi thế về tốc độ, tối ưu kho bãi và logistics.
Trung Quốc – đặc biệt là Thâm Quyến – là nơi gần như mọi bộ phận của iPhone có thể được sản xuất trong bán kính vài trăm km. Cấu trúc sản xuất "chặt chẽ theo chiều dọc" này giúp Apple kiểm soát chất lượng và tốc độ ra mắt sản phẩm tốt hơn bất kỳ nơi nào khác trên thế giới.
Chuyển dịch một phần, nhưng không thể toàn phần
Thực tế, Apple đã đa dạng hóa chuỗi cung ứng bằng cách đưa một phần dây chuyền sang Ấn Độ và Việt Nam – đặc biệt sau đại dịch và căng thẳng Mỹ - Trung. Tuy nhiên, các trung tâm này chỉ sản xuất một số mẫu máy hoặc giai đoạn lắp ráp cuối, không thể thay thế toàn bộ vai trò của Trung Quốc trong thời gian ngắn.
Việc lắp ráp iPhone hoàn toàn tại Mỹ không chỉ là vấn đề tài chính, mà còn là một cuộc tái cấu trúc quy mô toàn cầu, đòi hỏi thay đổi không chỉ ở Apple mà cả các đối tác sản xuất, chính phủ và cơ sở hạ tầng trong nước.
Câu hỏi thực sự: Người tiêu dùng có chấp nhận chi trả?
Ngay cả khi Apple có thể đưa toàn bộ dây chuyền về Mỹ, câu hỏi lớn nhất là: Người dùng có sẵn sàng trả hơn 2.000 USD cho một chiếc iPhone "thuần Mỹ"? Với mức giá đó, iPhone sẽ trở thành một món đồ xa xỉ thực sự, thay vì một sản phẩm công nghệ phổ cập như hiện nay.
Trong thời đại mà giá trị thương hiệu, khả năng tiếp cận thị trường và tốc độ đổi mới là ưu tiên hàng đầu, Apple – giống như nhiều công ty công nghệ khác – buộc phải cân bằng giữa lý tưởng và thực tế. Và ít nhất cho đến hiện tại, thực tế vẫn thắng.
